Geschiedenis van de asverstrooiing en ~Aqua-Omega

As verstrooien in rivieren, op zee, in bos of veld is al sinds mensenheugenis gebruikelijk. In Europa was cremeren vanaf halverwege de Bronstijd tot aan de komst van het Christendom in gebruik bij zowel Kelten als Germanen, Grieken en Romeinen. Tot ver in de middeleeuwen vond dit zelfs nog plaats bij de Scandinavische volkeren.

Aan het einde van de 19e eeuw groeide ook in ons land de belangstelling voor cremeren. In 1913 kreeg Nederland te Driehuis-Westerveld (Velsen) zijn eerste crematorium en vond daar in 1914 de eerste crematie plaats. In 1954 wordt te Dieren (Gdl) een tweede crematorium geopend. In 1963 wordt crematie ook door de R.K. kerk officieel toegestaan. Hierop wordt in 1968 in de ‘Wet op de Lijkbezorging’ o.a. cremeren en begraven op gelijke voet gesteld. Deze wetsaanpassing heeft een sterke groei van het aantal crematoria tot gevolg. Anno 2017 telt Nederland er ruim 77.

Uit diverse onderzoeken is gebleken dat verstrooien op zee het minst milieubelastend is. Voorheen werd de as meestal bij het crematorium verstrooid, of bijgezet in een columbarium. Momenteel zijn de wettelijke mogelijkheden van gedenken na crematie zelfs groter dan de mogelijkheden na begraven. Vermeldenswaard is ook, dat sinds 1991 de as mee naar huis mag worden genomen. In 1993 laat Ministerie van Binnenlandse Zaken een onderzoek uitvoeren naar de effecten op het milieu door uitstrooiing van de as op een ‘dierbaar plekje’. Dit heeft tot resultaat dat in 1998 het verstrooien van as ook buiten het crematoriumterrein wordt toegestaan, mits met toestemming van de grondeigenaar.

Bij ongeveer de helft van alle crematies wordt na afloop de as verstrooid op zee. Gevoelsmatig wordt toch gekozen voor vrijheid, niet afgesloten in een urn of plaatsgebonden aan columbarium, perk of zerk. Veel natuurlijker is de oneindigheid van wereldwijde zeeën en oceanen. Naast deze gevoelsmatige keuze spelen heel eigentijds de milieu- en kostenoverwegingen een belangrijke rol.

Sinds de vorige eeuw verzorgt ~Aqua-Omega verstrooiingen vanuit alle zeehavens, evenals verstrooiingen per schip, o.a. op de Maas, Waal, IJssel, Neder Rijn, Lek, de Oosterschelde bij Bergen op Zoom – Zierikzee – Neeltje Jans, Grevelingen, Hollands Diep, Biesbosch, Nieuwe Merwede bij Dordrecht, Nieuwe Maas te Rotterdam, Delftse Schie te Overschie, Nieuwe Waterweg bij Maassluis, Molenplas en Mooie Nel bij Haarlem, Het IJ te Amsterdam, Markermeer, IJsselmeer, Waddenzee bij Texel – Harlingen – Lauwersoog – Eemshaven, en de Noordzee boven Terschelling.

Per vliegtuig vinden verstrooiingen plaats langs de gehele Nederlandse kust inclusief de Waddeneilanden, alsmede boven de Westerschelde, Oosterschelde, Grevelingen, Haringvliet, Biesbosch, Markermeer, IJsselmeer en Waddenzee. Te voet wordt verstrooid op de meest uiteenlopende locaties in binnen- en buitenland.

Geschiedenis en ontwikkeling van ~Aqua-Omega

In 22 jaar is er veel veranderd in de uitvaartbranche. Die verandering waren ook hard nodig. Vooral op het gebied van asbestemming op het water kon het allemaal veel waardiger en gepaster. Dit bedacht John Bassant toen hij in 1995 met ~Aqua-Omega begon. John was werkzaam in de haven van Rotterdam, en mede daardoor kwam hij op het idee asverstrooiingen op het water te gaan verzorgen. De verstrooiingen zonder aanwezigheid van familie, wat wij verstrooien in stilte noemen, werden destijds uitgevoerd door medewerkers van de crematoria. Wat zij als ‘bijzaak’ zagen, is voor ~Aqua- Omega een kerntaak geworden.

In 1995 kon John nog niet leven van het werk van ~Aqua-Omega, en had hij er een baan naast. Begin 1997 kwam hier verandering in toen ~Aqua-Omega de asverstrooiingen mocht gaan verzorgen voor het eerste crematorium. Crematorium Zuylen was de eerste klant, en al snel volgde crematoria Westerveld, gevolgd door vele andere. De professionalisering was ingezet. Wat hij toen nog niet kon weten is dat zijn bedrijf anno 2023 nog steeds bestaat, en een heel belangrijke maatschappelijke rol vervult.

Op 7 maart 2011 -John had inmiddels de pensioengerechtigde leeftijd bereikt- heb ik, Sebastiaan Smit, het bedrijf overgenomen en voortgezet. Mijn eerste kennismaking met John Bassant en ~Aqua-Omega was persoonlijk. Op 20 april 2002 overleed mijn vader Bert Smit. Mijn vader hield van varen en de vrijheid van de zee. Dat is de reden dat wij in juli 2002 besloten zijn as te verstrooien op de Noordzee voor de kust van Parnassia, bij Bloemendaal.

Twee jaar later kwam ik bij een uitgeverij te werken die als specialisatie rouwdrukwerk had. Hierdoor kreeg ik, als toeleverancier van de uitvaartondernemers, te maken met de uitvaartbranche. Zo bezocht ik natuurlijk ook de vakbeurzen waar ik -u raadt het al- ook ~Aqua-Omega’s John Bassant tegen kwam. Ik herkende John meteen en liep dan ook altijd even naar hem toe voor een praatje. De eerste keer herinnerde hij zich mij niet,  maar op een gegeven moment wel, als de jongeman (27 jaar) die altijd refereerde aan de verstrooiing van de as van zijn vader. Op een internationale beurs in 2010 vertelde John dat hij over een paar jaar 65 jaar zou worden en dat hij opvolging zocht voor zijn mooie bedrijf. Dat gesprek kwam weer op in mijn gedachten toen ik op de maandagochtend daarna van Haarlem naar het kantoor in Zwijndrecht reed. Altijd filerijden; zo ook op die druilerige maandag op de Brienenoordbrug. Vanaf de brug keek ik naar de Maas en bedacht me hoe lekker het zou zijn om nu op een schip op het water te zitten. Ik herinnerde mij het gesprek met John, pakte mijn telefoon en belde ~Aqua-Omega op. Het eerste dat John zei was iets van ‘die rekening ‘ga ik betalen’. Toen ik zei dat ik daar niet voor belde merkte hij op: ‘je wilt mijn bedrijf kopen’. Die zelfde avond ben ik naar Oostvoorne gereden om hierover te praten. Het duurde uiteindelijk nog ruim een jaar voordat de handtekeningen op 7 maart 2011 werd gezet en John Bassant symbolisch de scheepsbel aan mij kon overdragen.

Ik kan mij mijn eerste vaart nog heel goed herinneren. Het was de verstrooiing van de as van Bertus op 7 mei vanuit Scheveningen. Behoorlijk zenuwachtig was ik, maar het was een mooie vaart en dat de familie dik tevreden was bleek ook uit een heel lief dankkaartje dat ik per post ontving.

Het mooiste aan dit werk is dat je echt wat kan betekenen voor nabestaanden en dat ik soms het idee heb dat onze werkzaamheden het verlies een heel heel klein beetje draaglijker maken. Onze ceremonie in woord en daad doet er echt toe en draagt echt bij aan een waardig afscheid. Minder leuk is dat je erachter komt dat er heel veel verdriet is en dat zoveel mensen worden gemist en vooral dat het leven niet eerlijk is. Je kunt het leven niet plannen.

Inmiddels ben ik nu 12 jaar eigenaar van Aqua-Omega en inmiddels verzorgen wij vele verstrooiingen in heel Nederland, en niet alleen op water, met 10 zeer betrokken medewerkers. Wij zijn altijd op zoek naar nieuwigheden die bijdragen aan een waardig afscheid. Als u kiest voor ~Aqua-Omega dan bent u in goede handen. Onze zorg en passie is geheel gericht op het organiseren en uitvoeren van waardige asverstrooiingen op water per schip of vanuit de lucht en te voet in de natuur.

Je kunt het leven niet plannen, geniet van het moment.

Hartelijke groet, Sebastiaan Smit

Symbolisch geeft John Bassant de scheepsbel over aan Sebastiaan Smit